ΛΥΚΟΣ

Ο Λύκος (Canis lupus) είναι θηλαστικό της τάξης των Σαρκοφάγων (Carnivora). Έχει κοινή καταγωγή με τον σκύλο (Canis lupus familiaris)^[2] και θεωρείται πρόγονος όλων των ειδών σκύλων που υπάρχουν σήμερα. Οι λύκοι ήταν κάποτε άφθονοι και κατοικούσαν σε όλη σχεδόν τη Βόρεια Αμερική, την Ευρασία και τη Μέση Ανατολή, και έως πριν λίγους αιώνες ήταν το θηλαστικό με τη μεγαλύτερη γεωγραφική εξάπλωση στη Γη. Σήμερα, για διάφορους λόγους που έχουν να κάνουν με την εξάπλωση και τη δραστηριότητα του ανθρώπου, που συνεπάγεται την καταστροφή των τόπων διαβίωσης των λύκων, αλλά και το εκτεταμένο κυνήγι εναντίον τους, οι λύκοι υπάρχουν μόνο στο ένα τρίτο της προηγούμενης ζώνης εξάπλωσής τους.

Όντας είδος κλειδί (keystone species) αποτελεί συστατικό του οικοσυστήματος, στο οποίο τυπικά ανήκει. Η μεγάλη ποικιλία ενδιαιτημάτων τα οποία χρησιμοποιούν οι λύκοι υποδεικνύει την προσαρμοστικότητά τους ως είδος και περιλαμβάνει δάση, βουνά, τούνδρες, τάιγκες και λιβάδια. Αν και θεωρείται παγκοσμίως ως είδος ελάχιστης ανησυχίας, ωστόσο σε κάποιες περιοχές του κόσμου αναφέρεται ως απειλούμενο είδος, εξαιτίας της δραστικής μείωσης του πληθυσμού του.

Ανατομία

Ο λύκος φέρει αρκετά από τα ανατομικά χαρακτηριστικά του σκύλου. Ο λαιμός του ωστόσο είναι μεγαλύτερος ως προς την περιφέρεια και περισσότερο δυσκίνητος. Το κρανίο του είναι μεγάλο σε σχέση με το υπόλοιπο σώμα του και διαθέτει συνολικά 42 δόντια με χαρακτηριστικούς μεγάλους κυνόδοντες και εξαιρετικά δυνατό δάγκωμα. Το μήκος ενός μέσου αντιπροσώπου του είδους κυμαίνεται από 1 - 1,50 m και το ύψος του 65 - 90 cm, με αντίστοιχο βάρος 30 - 50 κιλά. Το τρίχωμά του έχει φαιά απόχρωση κατά τη διάρκεια του χειμώνα και φαιοκίτρινη το καλοκαίρι. Επίσης, έχει φουντωτή μακριά ουρά.

Η κατασκευή του λύκου, με ψηλά πόδια και φαρδύ πέλμα, του επιτρέπουν να περπατά με άνεση στο χιόνι. Ως θηρευτικό είδος, διανύει μεγάλες αποστάσεις σε αναζήτηση της τροφής του και μπορεί να αναπτύξει ταχύτητα 40 - 50 km/h. Σημαντική ιδιότητα για την εξεύρεση της λείας, είναι ηόσφρηση, η οποία είναι και η ισχυρότερη αίσθηση του λύκου, καθώς μπορεί να εντοπίσει το θήραμα σε απόσταση 3 χιλιόμετρα, μόνο από τη μυρωδιά.

Ενδιαιτήματα

Γεωγραφική διασπορά του λύκου. Με πράσινο οι σημερινές ζώνες εξάπλωσης, με κόκκινο οι παλαιότερες επιπλέον ζώνες εξάπλωσης.

Προτιμά τα μεσαία έως μεγάλα υψόμετρα και απαντάται συχνά σε διάσελα, αλλά ενίοτε και σε πεδινές περιοχές που γειτονεύουν με δάση. Στη διατροφή του περιλαμβάνονται μικρά ζώα, καρποί, ενίοτε ακόμα και αγροτικά ζώα. Δεν έχει μόνιμη κατοικία και κινείται διαρκώς σε αναζήτηση περιοχών που του εξασφαλίζουν τροφή. Κυνηγά συνήθως τη νύχτα, ενώ την ημέρα κρύβεται σε υπόγειες στοές ή κοιλότητες βράχων.

11-μελής αγέλη λύκων στο Εθνικό Πάρκο του Yellowstone

Ζει σε οικογενειακές ομάδες ή ευρύτερες ομάδες οικογενειών, τις αποκαλούμενες αγέλες, κυρίως για θηρευτικούς λόγους, αλλά και για την ακόμα καλύτερη ανατροφή των μικρών. Πυρήνας της αγέλης είναι το αναπαραγωγικό ζευγάρι. Κάθε αγέλη κινείται σε αυστηρά καθορισμένη περιοχή, την οποία οριοθετεί το κυρίαρχο αρσενικό, ο αρχηγός της αγέλης, μέσω της ούρησης. Στην Ελλάδα, οι αγέλες των λύκων περιλαμβάνουν συνήθως 6 ή 7 μέλη και σχεδόν ποτέ δεν υπερβαίνουν τα 13 με 15 μέλη. Σε ορισμένες χώρες πάντως, ενδέχεται να υπάρξουν και μεγαλύτερες και μάλιστα στην Αλάσκα έχουν καταγραφεί ακόμα και αγέλες 30 ατόμων.

Ανεξάρτητα όμως από τον αριθμό των μελών, κοινό γνώρισμα σε όλες τις αγέλες είναι η υψηλού επιπέδου κοινωνική οργάνωση. Είναι αξιοσημείωτο ότι ο Ρόμπερτ Μπέηντεν-Πάουελ (Baden Powell, ιδρυτής του προσκοπισμού) επέλεξε την αγέλη των λύκων ως πρότυπο, για να δημιουργήσει την ομάδα των μικρών προσκόπων (λυκόπουλα).

ΜΟΡΒΑ

H μόρβα (νόσος του Καρέ) είναι μία από τις πιο θανατηφόρες ιογενείς ασθένειες των σκύλων και γενικότερα αρκετών ειδών κυνιδών (Canidae).

Ιστορία

Η νόσος αυτή φαίνεται να έχει εμφανιστεί πιο πρόσφατα, με την πρώτη περίπτωση που περιγράφεται το 1905 από τον Γάλλο κτηνίατρο Henri Carré. Ήταν η πρώτη σκέψη ότι σχετίζεται με την πανούκλα και τον τύφο, και αποδόθηκε σε διάφορα είδη βακτηρίων. Επηρεάζει πλέον όλους τους πληθυσμούς των σκύλων και κάποιους πληθυσμούς της άγριας ζωής. Το πρώτο εμβόλιο κατά της νόσου του Carre αναπτύχθηκε το 1923 και το 1924 από έναν Ιταλό που ονομάζεται Puntoni, παρόλο που ο ίδιος δεν χρησιμοποίησε ένα μεγάλο μέρος του πληθυσμού των σκύλων για τις δοκιμές του, το έργο του δείχνει οτι τα σκυλιά μπορούν να εμβολιάζονται κατά της νόσου αυτής που προκαλεί ανοσία. Το εμβόλιο που βγήκε στο εμπόριο αναπτύχθηκε το 1950, αλλά λόγω της περιορισμένης του χρήσης, ο ιός συνεχίζει να μεταδίδεται σε πολλούς πληθυσμούς. Ο ιός συνέβαλε στην εξαφάνιση σχεδόν της νυφίτσας . Επίσης, η νόσος αυτή έχει διαδραματίσει σημαντικό ρόλο στην εξαφάνιση της Τίγρης (τίγρης της Τασμανίας) και περιοδικά προκαλεί θνησιμότητα στα αφρικανικά άγρια σκυλιά. Το 1991, ο πληθυσμός των λιονταριών σε Serengeti, Τανζανία, παρουσίασαν μείωση 20%, λόγω της ασθένειας.

Ο ιός

Ο ιός είναι ανθεκτικός σε περιβαλλοντικούς παράγοντες. Με την επίδραση του ηλιακού φωτός πεθαίνει μετά από 2-3 ημέρες. Αντέχει σε θερμοκρασία 4° C για 14 ημέρες ενώ στους 37 βαθμούς, αντέχει για περίπου 60 λεπτά. Καταστρέφεται εύκολα με οργανικούς διαλύτες όπως αιθέρα και χλωροφόρμιο.

Σκύλος που έχει προσβληθεί από τη μόρβα

Μόλυνση

Ο ιός, είναι ένα μονόκλωνο RNA αρνητικό, μπορεί να προκαλέσει συστημική μόλυνση στο σαρκοφάγο ξενιστή. Τα κουτάβια από τριών έως έξι μήνών είναι ιδιαίτερα ευαίσθητα. Η νόσος αυτή εξαπλώνεται μέσω αερολύματος σταγονιδίων και μέσω της επαφής με μολυσμένα σωματικά υγρά, συμπεριλαμβανομένου ρινικές και οφθαλμικές εκκρίσεις, κόπρανα, και τα ούρα, 6 έως 22 ημέρες μετά την έκθεση τους σε αυτά. Μπορεί επίσης να μεταδοθεί από την τροφή και το νερό εάν έχουν μολυνθεί με αυτά τα υγρά. Ο χρόνος μεταξύ της μόλυνσης και της νόσου είναι 14 έως 18 ημέρες, αν και ένας πυρετός μπορεί να εμφανιστεί σε χρονικό διάστημα 3 εώς 6 ημερων μετά τη μόλυνση.

Αυτός ο ιός μπορεί να προκαλέσει λοίμωξη στους νευρικούς ιστούς. Ο ιός αντιγράφεται αρχικά στο λεμφικό ιστό του αναπνευστικού συστήματος. Ο ιός στη συνέχεια εισέρχεται στην κυκλοφορία του αίματος και να μολύνει τα αναπνευστικό, γαστρεντερικό, ουρογεννητικό, κεντρικό νευρικό σύστημα και τα οπτικά νεύρα. Ως εκ τούτου, τα τυπικά χαρακτηριστικά της νόσου του Καρέ περιλαμβάνουν λεμφοειδή εξάντληση (που προκαλεί ανοσοκαταστολή και οδηγώντας σε δευτερογενείς λοιμώξεις) , πνευμονία, εγκεφαλίτιδα με απομυελίνωση, και υπερκεράτωση της μύτης και τα μαξιλάρια ποδιών.

Το ποσοστό θνησιμότητας του ιού εξαρτάται σε μεγάλο βαθμό από την ανοσολογική κατάσταση των μολυσμένων σκύλων. Τα κουτάβια έχουν το υψηλότερο ποσοστό θνησιμότητας, όπου επιπλοκές, όπως η πνευμονία και η εγκεφαλίτιδα είναι πιο συχνές.] Περίπου το 15% των σκύλων με ασθένειες του κεντρικού νευρικού συστήματος είναι αποτέλεσμα του ιού αυτού.

Συμπτώματα

Η νόσος πιθανόν να εμφανίσει συμπτώματα παρεμφερή με αυτά της λοιμώδους γαστρεντερίτιδας (τύφος) του σκύλου στο αρχικό της στάδιο. Έμετος, διάρροια, ανορεξία, υπνηλία, κατήφεια. Ρινικό έκκριμα, επιπεφυκίτιδα. Επίσης πιθανόν να εμφανίσει κάποια συμπτώματα αναπνευστικής νόσου, όπως δύσπνοια, βήχας, πνευμονία. Όμως το κλασσικό και κύρια χαρακτηριστικό σύμπτωμα της μόρβας είναι η προσβολή του νευρικού συστήματος. Καθώς ο ιός είναι νευροτρόπος προσβάλλει νευρικά κύτταρα με συνέπεια μία πλειάδα νευρικών συμπτωμάτων. Εγκεφαλίτιδα, αταξικό βάδισμα, χωλότητα οπισθίων άκρων, τρέμουλο της κεφαλής και στη συνέχεια του πίσω μέρους του κορμού, παράλυση μερική ή γενική με κατάληξη την απώλεια του σκύλου. Τέλος σε σκύλους προσβεβλημένους από μόρβα πιθανή είναι και η εμφάνιση επιληπτικών κρίσεων. Πρέπει να αναφέρουμε ότι τα νευρολογικά συμπτώματα δυνατόν να εμφανιστούν με αρκετή χρονική καθυστέρηση, βέβαια η εμφάνιση νευρικών συμπτωμάτων σηματοδοτεί τη μη αναστρέψιμη πορεία της νόσου.

Γαστρεντερικά και αναπνευστικά συμπτώματα

Συνήθως τα σημάδια που παρατηρούνται είναι μια ρινική καταρροή, έμετος και διάρροια, αφυδάτωση, υπερβολική σιελόρροια, βήχας και / ή δυσκολία στην αναπνοή, απώλεια της όρεξης και απώλεια βάρους. Όταν και αν εμφανιστούν τα νευρολογικά συμπτώματα, μπορεί να παρατηρηθεί και ακράτεια.

Νευρολογικά συμπτώματα

Τα συμπτώματα στο κεντρικό νευρικό σύστημα περιλαμβάνει μια ακούσια σύσπαση των μυών ή των ομάδων των μυών, σπασμούς που συχνά χαρακτηρίζονται από σιελόρροια.Καθώς η κατάσταση εξελίσσεται,οι σπασμοί γίνονται πιο έντονοι και ακολουθεί ο θάνατος του ζώου. Το ζώο μπορεί επίσης να παρουσιάσει σημάδια ευαισθησίας στο φως, έλλειψη συντονισμού, αυξημένη ευαισθησία σε αισθητήρια ερεθίσματα όπως πόνο ή στην αφή. Λιγότερο συχνά, μπορεί να οδηγήσει σε τύφλωση και παράλυση. Εκείνοι οι λίγοι που επιβιώνουν έχουν συνήθως ένα μικρό tic ή σύσπαση των διαφόρων επιπέδων σοβαρότητας.

Θεραπεία

Τα πράγματα είναι δύσκολα και δυσάρεστα και για την πρόγνωση και για την θεραπεία. Σε αρχικά στάδια ενδείκνυνται οι χορηγήσεις αντιβιοτικών, ορών, ενισχυτικών του οργανισμού και γενικά υποστηρικτική αγωγή. Δεν υπάρχει γενικά θεραπεία για τη μόρβα και είναι κατά 90% θανατηφόρα. Στα αρχικά στάδια ίσως βοηθήσει κάποια υποστηρικτική αγωγή όπως η χορήγηση αντιβιοτικών, αλλά με αμφίβολα αποτελέσματα.Με την εμφάνιση των νευρικών συμπτωμάτων όμως, η θεραπεία δεν έχει κανένα νόημα.

Πρόληψη

Η πρόληψη είναι μία και ουσιαστική με εξαιρετικό αποτέλεσμα: Εμβολιασμός. Αυτός πρέπει να γίνεται σε υγιή σκυλιά , σε κατάλληλο χρονικό διάστημα και σε ετήσιο επαναληπτικό σχήμα. Ο ετήσιος εμβολιασμός είναι αναγκαίος για όλες τις ηλικίες των σκύλων. Θεωρείται λάθος να αποφεύγεται ο εμβολιασμός σε ηλικιωμένα σκυλιά και αυτό διότι, η μόρβα όχι μόνο προσβάλει τα ηλικιωμένα ζώα αλλά προκαλεί την «εγκεφαλίτιδα των ηλικιωμένων σκύλων» με έντονα νευρικά συμπτώματα και με κατάληξη την απώλεια του ζώου. Στα κουτάβια ενδείκνυται, να αποφεύγεται αυστηρά η επαφή όχι μόνο με τα νοσούντα ή με τα αδέσποτα σκυλιά, αλλά με οποιοδήποτε σκύλο, μέχρι να ολοκληρωθεί το εμβολιακό πρόγραμμα. Τα κουτάβια έως ότου να γίνουν όλα τα εμβόλια, πρέπει να μένουν μέσα στο σπίτι, σε κάποιο βαθμό απομόνωσης, σε καθαρό περιβάλλον, με πλήρη και σωστή τροφή.

ΠΗΓΗ : ΒΙΚΙΠΑΙΔΕΙΑ

ΓΙΑΝΝΗΣ Κ.

ΛΥΚΟΣ ΚΑΙ ΜΟΡΒΑ